Στις μέρες μας, ιδιαίτερα στη χώρα μας που εμφανίζει έντονη ηλιοφάνεια, είναι κοινότυπο, πλέον, αλλά και απολύτως αναγκαίο, να τονίζουμε συνέχεια, μέχρι ποιο σημείο ο ήλιος είναι χρήσιμος γι’ αυτό που μας προσφέρει (σύνθεση βιταμίνης D, αισιοδοξία), αλλά και για τους κινδύνους της υπερβολικής έκθεσης σ’ αυτόν (έγκαυμα, φωτοδερματοπάθειες, πρόωση γήρανση δέρματος, καρκίνοι δέρματος).
Είναι, συνεπώς, απαραίτητο να κάνουμε μια προσπάθεια να γνωρίσουμε καλύτερα τις δράσεις του ήλιου, να επωφεληθούμε από τα ευεργετικά αποτελέσματά του και να προστατέψουμε το δέρμα μας από τις βλάβες που αυτός μπορεί να προκαλέσει.
Η σχέση μας με τον ήλιο εξαρτάται, κατά πολύ, από αυτό που ονομάζουμε φωτότυπο.
Τι είναι φωτότυπος;
Ο φωτότυπος ενός ατόμου, καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψην το χρώμα του δέρματος, των ματιών και των μαλλιών του και από το αν κατά την έκθεσή του στον ήλιο καίγεται ή μαυρίζει.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΦΩΤΟΤΥΠΩΝ (κατά Fitzpatrick):
• Φωτότυπος 0: αλπίνοι-άτομα με αλφισμό- εκ γενετής, ολική απουσία μιας χρωστικής του δέρματος που λέγεται μελανίνη η οποία μας επιτρέπει να μαυρίζουμε, προκειμένου να προστατευόμαστε, επαρκέστερα ,από τον ήλιο. Τα άτομα αυτά, καίγονται πάντα και δεν έχουν τη δυνατότητα του μαυρίσματος όταν εκτίθενται στον ήλιο. Επομένως, αυτή είναι η πιο ευαίσθητη ομάδα από όλες για την εμφάνιση σοβαρών βλαβών από τον ήλιο (δερματικοί καρκίνοι, καταρράκτης κ.α.).
• Φωτότυπος 1:κόκκινα μαλλιά-λευκό δέρμα(συχνός φωτότυπος σε χώρες όπως η Αγγλία)- διαθέτουν μια ειδική μελανίνη, διαφορετική από τους παρακάτω φωτότυπους που δεν τους επιτρέπει να μαυρίζουν- άρα καίγονται χωρίς να μαυρίζουν και είναι η επόμενη πιο ευαίσθητη ομάδα ατόμων κατά την ηλιοέκθεση.
• Φωτότυπος 2:ξανθά μαλλιά, ανοιχτόχρωμα μάτια και δέρμα (συχνό σε Σουηδία, Ρωσία)-βόρειοι λαοί, καίγονται και μετά, μαυρίζουν λίγο.
• Φωτότυπος 3:καστανά μαλλιά και ανοιχτόχρωμο δέρμα (συχνό στην Ελλάδα)-καίγονται στην αρχή και μετά μαυρίζουν.
• Φωτότυπος 4:σκούρα καστανά ή μαύρα μαλλιά και σκούρο δέρμα(οι πολλοί μελαχρινοί στη μεσόγειο)-κοκκινίζουν ελάχιστα, μαυρίζουν εύκολα και πολύ.
• Φωτότυπος 5:μαύρα μαλλιά, σκούρο δέρμα(ινδοί, άραβες, μιγάδες)- μαυρίζουν πάντα και πολύ.
• Φωτότυπος 6: οι μαύροι της Αφρικής.
Στην Ελλάδα, η πλειονότητα των ατόμων ,έχουν φωτότυπο 2, κάποιοι 4 και λίγοι 2. Επομένως, έχουμε μια σχετική ευαισθησία στον ήλιο. Αυτό προκαλεί όχι μόνο ηλιακό ερύθημα και, ενδεχομένως, άλλες οξείες φωτοδερματοπάθειες (ορατή αντίδραση του δέρματος με έντονο κνησμό, μετά από ηλιοέκθεση), αλλά, επίσης, και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, με κυριότερες την επιτάχυνσή, κατά πολύ, της δερματικής γήρανσης και την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.
Από τι ακτίνες αποτελείται το ηλιακό φως;
Από το ορατό φάσμα (χρώματα στο ουράνιο τόξο-είναι ακίνδυνο), από τις υπέρυθρες ακτίνες(αυτές που μας κάνουν και ζεσταινόμαστε- είναι ακίνδυνες) και από την υπεριώδη ακτινοβολία UVA και UVB,κατεξοχήν επικίνδυνες, εξίσου, αμφότερες. Τόσο οι UVA όσο και οι UVB ευθύνονται για την πρόωρη δερματική γήρανση και τους δερματικούς καρκίνους. Και μάλιστα, ενώ η UVB προκαλούν, επιπλέον και το ηλιακό έγκαυμα, οι UVA δρουν χωρίς καμία προειδοποίηση και μπορούν να διαπεράσουν και τα σύννεφα (σε μια βροχερή μέρα, χωρίς ήλιο), αλλά και τις τζαμαρίες των σπιτιών.
Τα σύννεφα προστατεύουν από την υπεριώδη ακτινοβολία και τις βλαπτικές της συνέπειες;
Όπως προαναφέραμε, μπορεί να περάσει το 95% της ηλιακής ακτινοβολίας στη γη και μια συννεφιασμένη ή χειμερινή μέρα. Άρα προσοχή και τότε!
Μπορούμε να εκτεθούμε στον ήλιο χωρίς αντηλιακό όταν έχουμε μαυρίσει;
Είμαστε λιγότερο ευαίσθητη στο ηλιακό έγκαυμα και στις φωτοδερματοπάθειες (άμεσες βλαπτικές επιδράσεις του ήλιου), αλλά το μαύρισμα δε σταματά τις ύπουλες UVA που είναι κι αυτές υπεύθυνες για τις μακροπρόθεσμες βλάβες από τον ήλιο- πρόωρη δερματική γήρανση και καρκίνοι δέρματος. Μάλιστα, εδώ είναι απαραίτητο να τονίσουμε ότι στο αντηλιακό που θα επιλέξουμε πρέπει να αναγράφεται όχι μόνο ο δείκτης προστασίας SPF που αναφέρεται στην UVB, αλλά και αυτός απέναντι στη UVA (πολλά αντηλιακά, ιδιαίτερα τα μη φαρμακευτικά, δεν έχουν σχεδόν καθόλου δείκτη προστασίας απέναντι στη UVA)!
Μαυρίζουμε κάτω από ομπρέλα; Το νερό μας προστατεύει;
Φυσικά και μαυρίζουμε! Από την αντανάκλαση του ήλιου στην άμμο που δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη. Το νερό της θάλασσας προστατεύει μόνο σε βάθος. Όταν κολυμπάμε, πρακτικά, περνούν όλες οι ακτίνες του ήλιου και μάλιστα, κανένα αντηλιακό δεν είναι πρακτικά, ανθεκτικό στο νερό (αδιάβροχο), γιατί εξουδετερώνεται πλήρως μετά από 10 λεπτά στο νερό!
To autobronzant προστατεύει από τον ήλιο;
Αποτελεί τεχνητό χρώμα που δεν προέρχεται από τη φυσική παραγωγή της προστατευτικής μελανίνης του δέρματος και επομένως δεν μας παρέχει καμία απολύτως προστασία.
Το αντηλιακό παρεμποδίζει τη σύνθεση της βιταμίνης D στα παιδιά;
Μεγάλος μύθος! Ο άμεσος ήλιος δεν είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της βιταμίνης D. Ακόμη κι αν το παιδί προστατεύεται με αντηλιακό, βρίσκεται κάτω από ομπρέλα και φοράει καπέλο και γυαλιά ηλίου, όπως και είναι απολύτως απαραίτητο να κάνει, οι ακτίνες του ήλιου δρουν.
Αρκούν λίγα cm2 δέρματος να εκτεθούν στον ήλιο και μάλιστα ,μόλις για 10 λεπτά, για να αρχίσει η σύνθεση της βιταμίνης D. Άρα, ιδιαίτερα στην Ελλάδα δεν πρέπει καν να αναφερόμαστε σε τέτοια ζητήματα!
Τι συμβαίνει με την έκθεση στον ήλιο κατά την εγκυμοσύνη ή κατά τη λήψη ορμονών;
Ιδιαίτερα επιβλαβής συνδυασμός γιατί στις βλαπτικές επιδράσεις του ήλιου προστίθεται και ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης κηλίδων και μελάσματος (αντιαισθητικός και δύσκολος στη θεραπεία λεκές).
Το αντηλιακό εμποδίζει το μαύρισμα;
Το μαύρισμα είναι μια φυσιολογική άμυνα του δέρματος απέναντι στον ήλιο. Το αντηλιακό αυξάνει τη φυσική άμυνα του δέρματος (λεπτά που μπορεί να κάτσει κάποιος κάτω από τον ήλιο χωρίς να καεί). Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, δεν παρεμποδίζουν τη φυσική άμυνα του δέρματος απέναντι στον ήλιο- το μαύρισμα. Αντιθέτως, η νέα τάση της επιστήμης είναι να παραχθούν αντηλιακά που να επιταχύνουν το μαύρισμα, προκειμένου να προστατεύεται καλύτερα το δέρμα μας στον ήλιο, μια ώρα αρχύτερα.
Τι συμβαίνει με τον ήλιο και ορισμένες δερματοπάθειες;
Ο ήλιος βελτιώνει κάποιες δερματοπάθειες όπως την ψωρίαση (αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να καθόμαστε με τις ώρες) και επιδεινώνει κάποιες άλλες, όπως το λύκο και την ακμή (στην αρχή φαινομενικά τη βελτιώνει- φωτοθεραπεία- αλλά, στο τέλος του καλοκαιριού, έχουν φράξει οι πόροι και η ακμή επιδεινώνεται αισθητά). Ακόμη, ευνοεί την εμφάνιση του επιχείλιου έρπητα, γι’ αυτό άτομα που έχουν την τάση να τον εμφανίζουν συχνά, συνίσταται να χρησιμοποιούν ειδικά stick χειλιών με δείκτη προστασίας, επιπλέον του αντηλιακού τους.
[wt-tip]ΜΥΡΤΩ ΣΑΒΒΑ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟΣ – ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΟΣ | ΚΥΠΡΟΥ 70, ΓΛΥΦΑΔΑ
ΤΗΛ. 210 8947300[/wt-tip]