Πως κινείται ένα άτομο με αναπηρία; Τι επιλογές έχει στην εργασία αλλά και στην διασκέδαση; Πως το αντιμετωπίζουν οι συνάνθρωποι του και πως μπορεί το ίδιο να έχει μια κανονική ζωή; Είναι μερικά από τα ερωτήματα που απαντήθηκαν στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Pulse Magazine ο Παναγιώτης Πιτσίνιαγκας, Συντονιστής Βιωματικών Παρεμβάσεων – Motivational Speaker στον Σ.Κ.Ε.Π.
Επειδή δεν κυκλοφορούν άτομα με αναπηρία θεωρούμε ότι δεν υπάρχουν και τους δυσκολεύουμε τη μετακίνηση.
Οπότε δε βγαίνουν και συνεχίζεται ο φαύλος κύκλος. Αυτό προσπαθούμε να χαλάσουμε
Συναντήσαμε τον Παναγιώτη Πιτσίνιαγκα σε μια από τις δράσεις του ΣΚΕΠ και συγκεκριμένα στα πλαίσια του ανοιχτού διαλόγου που λαμβάνει χώρα στα σχολεία και στόχο έχει την εξοικείωση με την Διαφορετικότητα μέσω ανοιχτού ενημερωτικού διαλόγου από άτομα με αναπηρία. Ο Παναγιώτης μόλις είχε τελειώσει το.. βιωματικό μάθημα με τα παιδιά της Δ΄ και Ε’ τάξης του 3ου Δημοτικού Σχολείου Γλυφάδας και βγαίνοντας στον προαύλιο χώρο σταματήσαμε για να μιλήσουμε εκτενέστερα…
Ο Παναγιώτης απέκτησε κινητική αναπηρία στα 21 του χρόνια, μετά από τροχαίο. Παραμένει ένας δραστήριος νέος, με μεράκι! Άνθρωπος με χιούμορ, καταφέρνει να κρατά το ενδιαφέρον αμείωτο. Και η συζήτηση μας ξεκινά…
[P]: Παναγιώτη, από πότε είσαι στον ΣΚΕΠ;
Π.Π.: Ο Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για παιδιά και νέους (ΣΚΕΠ) είναι σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ιδρύθηκε το 2008 και σκοπός είναι να κάνουμε πιο οικεία την εικόνα της αναπηρίας.Οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι μέλη του ΣΚΕΠ δεν έχουν αναπηρία. Είναι άνθρωποι που για κάποιο λόγο τους ενδιαφέρει.
Στην παρέα του ΣΚΕΠ ανήκω από το 2009 ξεκινώντας ως motivational speaker. Την επόμενη χρονιά ανέλαβα ταυτόχρονα τον συντονισμό των βιωματικών παρεμβάσεων. Έχω σπουδάσει στην Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο.
[P]: Σε τι βελτίωσε τη ζωή σου ο ΣΚΕΠ;
Π.Π.: Η καθημερινότητα μου ήταν πάντα κανονική. Χτύπησα στα 21 μου. Έμεινα για ένα χρόνο εκτός. Συνέχισα να σπουδάζω, μετά είχα δουλειά, μετά άλλη δουλειά. Είχα μια κανονική ζωή. Συναντούσα δυσκολίες όπως αν γινόταν π.χ. ένα πάρτι σε σπίτι στον 3ο όροφο και δε μπορούσα να πάω. Αυτό που άλλαξε πολύ με τον ΣΚΕΠ είναι ότι βρήκα κάτι που νιώθω ότι μπορεί να το κάνω πάρα πολύ σωστά. Είναι σημαντικό να νιώθεις ότι είσαι εξαιρετικός στη δουλειά σου. Οπότε έτσι μου βελτίωσε τη ζωή ο ΣΚΕΠ.
[P]: Σε συναντήσαμε σε ένα βιωματικό μάθημα στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Γλυφάδας. Πηγαίνεις αντίστοιχα και σε ειδικά σχολεία;
Π.Π.: Πολύ σπάνια θα πάμε σε ειδικά σχολεία. Πρόσφατα πήγαμε για ειδικό λόγο. Σε μια «άσχετη» εκδήλωση γνώρισα ένα παλικάρι το οποίο είχε πάρα πολύ έντονα το αίσθημα ότι ζει πολύ κάτω των δυνατοτήτων του. Έχει επιτρέψει δηλαδή στην αναπηρία του να του στερήσει πολύ περισσότερα πράγματα από αυτά που θα έπρεπε. Τα όσα του επιτρέπει το σώμα του να κάνει είναι πολύ περισσότερα από αυτά που κάνει. Εμείς ουσιαστικά πήγαμε να του δείξουμε πως θα μπορούσε να είναι η ζωή του και να τη βελτιώσει.
[P]: Βρίσκετε ανοιχτή ή κλειστή πόρτα στα σχολεία;
Π.Π.: Το 3ο Δημοτικό Σχολείο της Γλυφάδας είναι από τα αγαπημένα μου και έρχομαι τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Εδώ και μερικά χρόνια οι εκπαιδευτικοί μας έχουν μάθει οπότε το λέει κάποιος στους συναδέλφους του και έτσι ανοίγει η πόρτα και στα άλλα σχολεία. Θα ήθελα να τονίσω, γιατί έχει σημασία, ότι έχουμε άδεια από το Υπουργείο Παιδείας. Έχω άδεια στο όνομά μου που λέει ότι επιτρέπεται να μπω στο σχολείο και να κάνω το βιωματικό μάθημα. Είναι λίγοι εκείνοι που έχουν άδεια και κάθε χρόνο πάει ενημερωτική κατάσταση σε κάθε σχολείο και εκείνοι κανονίζουν τη συνάντηση.
[P]: Υπάρχει ευαισθητοποίηση στα άτομα με αναπηρία μετά τις συναντήσεις;
Π.Π.: Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να γνωστοποιήσουμε μια κατάσταση. Δεν απαιτούμε να ευαισθητοποιηθούν. Έρχομαι και σου λέω ότι υπάρχει αυτή η κατάσταση. Μετά είναι στο δικό σου χέρι αν θες να ασχοληθείς με αυτό ή όχι. Δε μπορώ να σου επιβάλω κάτι. Στην Ελλάδα υπάρχει ένας φαύλος κύκλος. Κάποιος που έχει αναπηρία είναι δύσκολο να βγει από το σπίτι του. Οπότε επειδή δε βγαίνει και οι υπόλοιποι δεν τον βλέπουν του δυσκολεύουν τη ζωή νομίζοντας ότι δεν υπάρχει. Έτσι πάνε και παρκάρουν στην αναπηρική θέση και εκείνος αναγκάζεται να μη βγει και συνεχίζεται αυτός ο φαύλος κύκλος. Αυτό προσπαθούμε να χαλάσουμε. Ένα πράγμα που θέλουμε να μείνει είναι ότι άνθρωποι με αναπηρία υπάρχουν!
[P]: Θεωρείς αν υπήρχε καλύτερη αστυνόμευση θα ήταν καλύτερη η ζωή των ατόμων με αναπηρίες;
Π.Π.: Είναι προσβλητικό για εμάς ως λαό είναι όμως η μοναδική λύση η περισσότερη αστυνόμευση. Δυστυχώς δεν ελπίζω ότι σύντομα κάποιος θα αλλάξει και θα πει ότι οκ θα πρέπει να σεβαστώ αυτό τον άνθρωπο και να τον υπολογίσω κλπ. Το μόνο που θα μπορούσε να γίνει είναι η περισσότερη αστυνόμευση και ο άλλος να αναλογιστεί ότι αν παρκάρω εδώ θα χάσω το μισό μου μισθό για παράδειγμα.
Επόμενη προσβολή για το λαό μας; Ακόμα συζητάμε για ράμπες. Ένα παιδί θα έπρεπε να πάει στο σχολείο, μετά στην παιδική χαρά να παίξει και να πάει πεζός σε αυτή τη διαδρομή και ένας έφηβος στα 20-25 να κάνει ότι κάνει και ένας άλλος έφηβος. Ο άντρας ή η κοπέλα που έχει απέναντι του να τον έχει κατά νου σαν υποψήφιο σύντροφο. Και από όλα αυτά εμείς είμαστε ακόμη στις ράμπες. Λέγαμε πριν στο μάθημα για το σουβλατζίδικο. Πως ένα άτομο θα μπει, θα φάει… πως θα πάει τουαλέτα και χίλια δύο ακόμη.
[P]: Δεν είναι όμως μόνο το παράδειγμα με το σουβλατζίδικο. Εκτός από τη διασκέδαση είναι και η εργασία.
Π.Π.: Η αγορά εργασίας είναι αποκλεισμένη για τα άτομα με αναπηρία. Για να εργαστώ θα πρέπει να έχω σωστή υποδομή. Και όταν απαιτώ τουλάχιστον τέσσερις συνθήκες για να δουλέψω κάπου, μειώνονται οι υποψήφιες θέσεις που μπορώ να εργαστώ.
[P]: Ποιες είναι οι τέσσερις συνθήκες;
Π.Π.: Να μου επιτρέπει η αναπηρία και το σώμα μου να κάνω την συγκεκριμένη δουλειά, να μπορώ να φτάσω στην θέση εργασίας, να υπάρχει αναπηρική τουαλέτα, να μπορώ να παρκάρω το αυτοκίνητο μου κοντά γιατί αν παρκάρω 2 τετράγωνα παραπέρα πιθανόν να μη μπορώ να φτάσω. Πριν από κάποια χρόνια μια κυρία, υπεύθυνη προσωπικού σε εταιρεία μου ανέφερε πως δεν έχει έρθει κανείς με αναπηρία να ζητήσει δουλειά και έπρεπε να της εξηγήσω ότι για να μπω στη διαδικασία να της στείλω βιογραφικό και να της επιτρέψω να μου πάρει συνέντευξη πρέπει πρώτα εγώ να της πάρω συνέντευξη και να τη ρωτήσω πως είναι το κτίριο και η φύση της δουλειάς για να δω αν μπορώ να το κάνω. Γι’ αυτό και η μεγάλη πλειοψηφία των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα δεν εργάζεται. Το συνηθισμένο είναι να είσαι σπίτι σου και να είσαι καταναλωτής επιδομάτων.
[P]: Δεν είναι αναγκαία;
Π.Π.: Είναι άσχημο, είναι όμως και αναγκαία. Σε άλλες χώρες έρχονται και σου λένε ότι θα σου φτιάξω τις συνθήκες τέλειες για να μπορείς να πας σχολείο, πανεπιστήμιο, να μπορείς να βρεις δουλειά. Θα φροντίσω να σου φτιάξω ότι χρειάζεσαι για να μπορείς να ζήσεις. Είτε υλικά είτε έναν βοηθό. Θα σου φτιάξω τη θέση εργασίας με τα εξαρτήματα που χρειάζεσαι και μετά θα πρέπει να δουλέψεις και να ζεις με τα λεφτά που βγάζεις από τη δουλειά σου.
Στην Ελλάδα παίρνεις ένα επίδομα πχ 920 ευρώ το μήνα. Υπάρχουν οικογένειες που ζουν με λιγότερα λεφτά. Για ένα άτομο όμως που χρειάζεται βοήθεια όλο το 24ωρο και θα πρέπει να έχουν 4 άτομα για να βγουν οι βάρδιες αυτό το ποσό είναι αστείο.
[P]: Από όταν ξεκίνησες βλέπεις κάποια πρόοδο;
Π.Π.: Βλέπω σημαντική αλλαγή. Παιδιά που συναντάω και την επόμενη χρονιά και έχουν αλλάξει εντελώς στάση. Για μένα έχει σημασία ότι μεγάλωσα χωρίς να έχω αναπηρία. Οπότε μέχρι τα 21 μου ήμουν κι εγώ άσχετος. Δεν είχα κατά νου καθόλου άτομα με αναπηρία. Είχα στο νου μου βέβαια μαμάδες με καρότσια.
[P]: Είπες το κλασικό γιατί σε μένα;
Π.Π.: Εννοείται. Είναι η φάση που κοιτάς το ταβάνι και λες «γιατί το έπαθα εγώ αυτό»; Αν πάνε καλά τα πράγματα το ταβάνι δε σου απαντάει… (γέλια) και πρέπει να καταλήξεις ότι ήταν τυχαίο.
[P]: Έχεις κάτι να συμβουλέψεις τα νέα παιδιά;
Π.Π.: Αυτό που λέω στα πιτσιρίκια είναι ότι για κάθε άνθρωπο που διαφέρει είτε είναι αναπηρία, χρώμα, θρησκεία κ.α. να βλέπουν πρώτα τον ΑΝΘΡΩΠΟ και μετά την αναπηρία, το χρώμα, τη θρησκεία. Και θα πρέπει να δώσεις ευκαιρία στον οποιοδήποτε άνθρωπο είναι δίπλα σου να τον γνωρίσεις. Αν σου κάνει οκ, αν όχι φεύγεις. Πρώτα ο άνθρωπος και μετά η διαφορετικότητά του.
[P]: Παγκόσμια ημέρα για τα άτομα με αναπηρία η 3η Δεκεμβρίου. Σε χαροποιεί ότι το θυμούνται εκείνοι την ημέρα αλλά ταυτόχρονα έχουν παρκάρει στη ράμπα;
Π.Π.: Μου φαίνεται αστείο να αφιερώνουμε μόνο μια ημέρα. Από την άλλη, γίνονται δράσεις που γνωστοποιούν καταστάσεις στον κόσμο, οπότε δεν έχω σαφή άποψη για τις παγκόσμιες ημέρες. Νιώθω ότι ο ίδιος άνθρωπος που ένιωσε περήφανος για κάποιον που πήρε ένα παραολυμπιακό μετάλλιο είναι ο ίδιος που δε θα τον ήθελε παρέα ή μαζί με την κόρη ή το γιο του. Νιώθουμε περήφανοι γι’ αυτούς όμως ως εκεί.
Συνεχίζοντας τη συζήτησή μας ο Παναγιώτης πολλές φορές επανέλαβε πως «για ένα παιδί που έχει οποιαδήποτε αναπηρία μπορεί να έχει κανονική ζωή». Κανονική ζωή; Με ότι σημαίνει για τον καθένα. Το ίδιο πρέπει να έχουν κατά νου και όσοι γονείς μεγαλώνουν παιδί με αναπηρία. Στην Ελλάδα ο γονέας αυτός νιώθει ότι δεν έχει δικαίωμα να πεθάνει. Σε άλλες χώρες όταν γεννηθεί ένα παιδί με αναπηρία ξέρεις που θα είναι αυτό το παιδί σε 20, σε 30 χρόνια. Υπάρχει η δομή που προβλέπεται να πάει και να έχει αξιοπρεπή ζωή.
Στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει δειλά η έννοια της ανεξάρτητης διαβίωσης, η οποία επιτρέπει σε ένα άτομο που δεν είναι αυτοεξυπηρετούμενο να έχει βοηθούς οπότε να έχει μια αξιοπρεπή ζωή στο σπίτι του η οποία κοστίζει λιγότερο στο κράτος. Είναι εξωφρενικό το ποσό που χρειάζεται ένας άνθρωπος στο ίδρυμα.
Ολοκληρώνοντας τη συζήτησή μας ο Παναγιώτης έθιξε το θέμα της προσβασιμότητας στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. «Το ΜΕΤΡΟ είναι τέλειο! Η χρήση του ΜΕΤΡΟ είναι εκνευριστική. Εφόσον υπάρχουν κυλιόμενες θα έπρεπε να μη χρησιμοποιείς το ασανσέρ αν πραγματικά δεν το χρειάζεσαι. Ούτως ώστε να το έχω εγώ ελεύθερο που δεν μπορώ να πάω από τις κυλιόμενες. Εκνευρίζομαι όταν βλέπω κόσμο να τρέχει για να μπει στο ασανσέρ. Ή αυτή η αγένεια που κάνει πολύ κόσμος που προσπαθούν να μπουν πριν να βγεις από το βαγόνι» είπε και συνέχισε για τα υπόλοιπα ΜΜΜ «Θεωρητικά τα λεωφορεία είναι προσβάσιμα. Έχουν ράμπα στη μεσαία πόρτα. Όμως για να μπεις πρέπει να ακουμπήσει στο πεζοδρόμιο. Το σύνηθες είναι να έχουν παρκάρει αυτοκίνητα κοντά στη στάση με αποτέλεσμα να σταματάει πιο έξω το λεωφορείο, βγαίνει στο δρόμο η ράμπα και η κλίση είναι πολύ μεγαλύτερη, πρακτικά είναι άχρηστη η ράμπα. Ο ηλεκτρικός παλεύεται.
Ο Προαστιακός; Έχει σχεδιαστεί από μεθυσμένο».