Παιδικό φετίχ, σύμβολο της εξέλιξης (αν δεν προχωρήσεις, πέφτεις), αξεσουάρ του fitness, σύγχρονο φιλικό μέσο μετακίνησης στις πόλεις. Το ποδήλατο μπορεί να ανταποκριθεί σε κάθε σκοπό -ψυχαγωγία, άθληση, μετακίνηση, στιλ-, έχει φανατικούς υποστηρικτές σε όλο τον κόσμο και βέβαια συνιστά μια λύση που δεν κοστίζει παρά ελάχιστα. Για το λόγο αυτό οι Δήμοι της Αττικής και όχι μόνο επενδύουν πολλά χρήματα στην ανάπτυξη των ποδηλατόδρομων και άλλες σχετικές δράσεις, ενισχύοντας το πιο “πράσινο” από τα οχήματα της πόλης. Φυσικά, η Ελλάδα δεν είναι Ολλανδία. Τόσο η μορφολογία του εδάφους, όσο και η συλλογική νοοτροπία των κατοίκων του Λεκανοπεδίου στους δρόμους διαμορφώνουν ένα μάλλον εχθρικό περιβάλλον και ένα αρκετά επικίνδυνο πλαίσιο για τους ποδηλάτες. Έχοντας διαμορφώσει μια αμοιβαία σχέση καχυποψίας και ανταγωνισμού, ποδηλάτες και οδηγοί ΙΧ αψηφούν από κοινού τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας που κανονικά ισχύει για όλα τα οχήματα ανεξαιρέτως, και όλοι αυτοσχεδιάζουν στους δρόμους θέτοντας σε κίνδυνο τους πιο ευάλωτους που δεν είναι άλλοι από τους αναβάτες των ποδηλάτων. Απέχουμε πολύ από το να θεωρείται το ποδήλατο ένα πρότυπο βιώσιμης κινητικότητας και στην πραγματικότητα σήμερα δεν αποτελεί παρά ένα στοιχείο μιας εναλλακτικής κουλτούρας.
Παρόλ’ αυτά, το ποδηλατικό κίνημα στην Αττική, γνωρίζοντας εξάρσεις και υφέσεις, συνεχίζει να αγκαλιάζει χιλιάδες ανθρώπους. Στο μετρό και το τραμ, στις γειτονιές αλλά και στις μεγάλες λεωφόρους της Αττικής (συνήθως σε μεγάλες ομάδες) οι ποδηλάτες διεκδικούν τη θέση τους στο δημόσιο χώρο, πιέζοντας την Αυτοδιοίκηση και τους αρμόδιους φορείς να θεσπίζουν προστατευτικά μέτρα και να δώσουν κίνητρα ανάπτυξης της όμορφης αυτής φυσικής δραστηριότητας.
Τα νότια προάστια, λόγω της παραλιακής λεωφόρου που τα διατρέχει, θα μπορούσαν να είναι ο …παράδεισος του ποδηλάτη. Απέχουμε πολύ από αυτό το σημείο, ωστόσο ένα δειλό και ασύνδετο δίκτυο ποδηλατόδρομων, μαζί με ένα νέο σύστημα κοινόχρηστων ποδηλάτων, έχει ήδη κάνει την αρχή για να αλλάξει η σημερινή κατάσταση. Ωστόσο τα βήματα της Αυτοδιοίκησης είναι άτολμα και κινούνται περισσότερο στο πλαίσιο των δημόσιων σχέσεων των δημοτικών αρχών, που θέλουν παραδοσιακά ένα περισσότερο “πράσινο” κατάλογο πεπραγμένων.
Για όποια-ον επιθυμεί πάντως να κάνει την αρχή, οι γειτονιές των νοτίων είναι ένα σωστό σημείο.
Ποδηλατόδρομοι στα νότια
Η Γλυφάδα, η Αργυρούπολη και η Βούλα συγκαταλέγονται στις πόλεις της Αττικής που κατασκεύασαν και έχουν ήδη παραδώσει στους δημότες και επισκέπτες τους θεσμοθετημένους ποδηλατόδρομους. Συνήθως πρόκειται για τεχνικά έργα με αμφιλεγόμενη λειτουργικότητα και ασφάλεια, ειδικά στις διασταυρώσεις τους με το οδικό δίκτυο. Οι ίδιοι οι ποδηλάτες πολύ σπάνια επιλέγουν τις θεσμοθετημένες ποδηλατικές διαδρομές, που έχουν περισσότερο συμβολική αξία, υποδεικνύοντας ένα στόχο, παρά προσφέρουν μια πραγματικά εναλλακτική διαδρομή.
Στην Αργυρούπολη, ο ποδηλατόδρομος της οδού Γερουλάνου έχει μήκος περίπου 1,5 χιλιόμετρο, περνά από την πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου για να καταλήξει στο σήμα της Ολυμπιακής οδηγώντας και στο σταθμό του μετρό.
Ο Δήμος Γλυφάδας έχει ένα εκτεταμένο, αν και ασύνδετο δίκτυο ποδηλατόδρομων. Ο μεγάλος ποδηλατόδρομος της οδού Αγίου Νικολάου έχει μήκος 1,5 χιλιόμετρο και περνά μπροστά από το μεγάλο συγκρότημα του 1ου Γυμνασίου Λυκείου Γλυφάδας. Ένας μικρότερος ποδηλατόδρομος διασχίζει το κέντρο της Γλυφάδας, στην οδό Λαζαράκη, με μήκος μόλις 300 μέτρων. Ένας ακόμη ποδηλατόδρομος υπάρχει στην Τερψιθέα στους πρόποδες του Υμηττού, στην οδό Αγίου Νεκταρίου, μήκους περίπου 500 μέτρων, ενώ σύντομα παραδίδεται ο περιμετρικός ποδηλατόδρομος του γκολφ Γλυφάδας, που θα έχει μήκος περίπου 1,5 χιλιόμετρο.
Η Βούλα διαθέτει επίσης έναν εκτεταμένο ποδηλατόδρομο, μήκους 2,6 χιλιομέτρων, ο οποίος ξεκινά από την παραλιακή λεωφόρο, περνά από το Αθλητικό Κέντρο Βούλας και το συγκρότημα του 1ου Γυμνασίου Λυκείου για να καταλήξει στο τέρμα της οδού Παπάγου.
Κοινόχρηστα ποδήλατα
Το δίκτυο των κοινόχρηστων ποδηλάτων των πόλεων του παραλιακού μετώπου είναι μια νέα τάση που ξεκίνησε από τη Γλυφάδα, επεκτάθηκε στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης και πολύ πρόσφατα στον Άλιμο.
Το σύστημα αυτό απευθύνεται κυρίως στους μόνιμους κατοίκους των πόλεων που μπορούν με μια μικρή χρέωση να χρησιμοποιούν τα ποδήλατα για μια βόλτα. Οι κάτοικοι μπορούν να απευθύνονται στα Δημαρχεία όπου εκδίδουν μια κάρτα προπληρωμένου χρόνου που αποδεσμεύει τα ποδήλατα από τη βάση τους. Το σύστημα όμως έχει πρόβλεψη και για περιστασιακούς χρήστες που με μια ηλεκτρονική εγγραφή μπορούν να χρεώσουν την πιστωτική τους κάρτα για τη χρήση της υπηρεσίας.
Αυτή τη στιγμή τα συστήματα των τριών Δήμων δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, με άλλα λόγια δεν μπορεί κανείς να πάρει ένα κοινόχρηστο ποδήλατο από τη Βουλιαγμένη και να το επιστρέψει στη Γλυφάδα. Στόχος όμως των σχεδιαστών του συστήματος και των δημοτικών αρχών είναι κάποια στιγμή να ενοποιηθεί ποδηλατικά το παραλιακό μέτωπο, από τη Βάρκιζα ως το Φάληρο.
• Στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης σταθμοί υπάρχουν: Στην πλατεία Βουλιαγμένης, στο Δημαρχείο Βούλας και απέναντι από το Ασκληπιείο Βούλας (δίπλα από το τέρμα του Τραμ).
• Στη Γλυφάδα σταθμοί υπάρχουν στη Διαδόχου Παύλου (πίσω από το παλιό Δημαρχείο Γλυφάδας) και στην πλατεία Βεργωτή (στην αρχή της μαρίνας).
• Στον Άλιμο εγκαταστάθηκαν προ λίγων ημερών δύο σταθμοί, στην παραλία Αλίμου (“Ακτή του Ήλιου”), πίσω από το μνημείο Πεσόντων, και μπροστά στο Akanthus στην παιδική χαρά. Ακόμη το σύστημα του Αλίμου δεν έχει τεθεί σε λειτουργία.
Ο …δεκάλογος του ποδηλάτη
Επειδή η γνώση εκτός από δύναμη είναι και το εισιτήριο για την ασφάλεια, σταχυολογήσαμε κάποιες βασικές οδηγίες από την εξαιρετική ιστοσελίδα του χώρου, podilates.gr.
1. Ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας ισχύει για το ποδήλατο ακριβώς όπως ισχύει και για τα υπόλοιπα οχήματα. Οι ποδηλάτες λοιπόν οφείλουν να τηρούν τα σήματα, τα φανάρια και τις προτεραιότητες.
2. Πολύ χρήσιμο είναι οι ποδηλάτες να χρησιμοποιούν τα χέρια τους πριν από κάθε ελιγμό, ως φλας.
3. Ποδηλατείτε αμυντικά, προνοώντας για τα λάθη των υπο λοίπων. Στις διασταυρώσεις είναι λάθος να θεωρείται δεδομένο ότι ο άλλος οδηγός θα παραχωρήσει προτεραιότητα.
4. Πρέπει να αποφεύγεται η κίνηση πολύ κοντά σε παρκαρισμένα οχήματα επειδή κάποιος απρόσεκτος οδηγός μπορεί να ανοίξει την πόρτα του.
5. Όσο απαραίτητη είναι η ζώνη, τα φώτα και οι καθρέφτες στα ΙΧ, άλλο τόσο (και ίσως περισσότερο) είναι απαραίτητα στο ποδήλατο: Κράνος, φώτα μπρος-πίσω που αναβοσβήνουν και καθρεφτάκι.
6. Η διάταξη που παλαιότερα απαιτούσε τα ποδήλατα να φέρουν πινακίδα έχει πλέον καταργηθεί.
7. Ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας απαγορεύει ρητά στους ποδηλάτες να χρησιμoπoιoύν εν κινήσει ακoυστικά πoυ έχoυν συνδεθεί με φoρητές ηχητικές συσκευές. Δεν επιβάλει πάντως τη χρήση του κράνους.
8. Στους αυτοκινητόδρομους και στις οδούς ταχείας κυκλοφορίας, οι οποίες διακρίνονται από τις ειδικές πινακίδες σήμανσης και στις οδούς εισόδου και εξόδου εξ αυτών, απαγορεύεται η κυκλοφορία ποδηλάτων.
9. Μην κάνετε ποδήλατο στο πεζοδρόμιο. Όταν ο ποδηλάτης κατεβαίνει από το πεζοδρόμιο τα αυτοκίνητα δεν τον βλέπουν, διακινδυνεύοντας μια σύγκρουση.
10. Είναι πιο ασφαλές ο ποδηλάτης να κινείται στο μέσο της λωρίδας ή σχεδόν στο μέσο, από το να “κολλά” στο πεζοδρόμιο
Κοινότητες ποδηλατών
Η ομαδική ποδηλασία είναι μια μοναδική εμπειρία για όσους την έχουν δοκιμάσει. Παρέχει περισσότερο κέφι, ασφάλεια και βέβαια κίνητρο για μεγάλες βόλτες που κανείς μόνος του δεν θα δοκίμαζε.
Η πολυπληθέστερη και μακροβιότερη ομάδα ποδηλατών του Λεκανοπεδίου είναι αναμφισβήτητα η Freeday.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ανθρώπων που ξεκίνησαν αυτή την πρωτοβουλία, σε εννιάμισι χρόνια διοργανώθηκαν 380 βόλτες και διανύθηκαν 25.000 χιλιόμετρα της πρωτεύουσας από δεκάδες χιλιάδες αστικούς ποδηλάτες.
Δυστυχώς, η Freeday αυτές τις ημέρες διοργανώνει την τελευταία της ποδηλατοβόλτα. Το ραντεβού για το “μεγάλο φινάλε” όπως λένε, δόθηκε για την Παρασκευή 21 Ιουλίου 2017, στις 9.30 μ.μ. στην πλατεία Ασωμάτων του Θησείου.
Μια πιο αθλητική ομάδα είναι αυτή με τίτλο “Ποδηλάτες Παραλιακής” που διαθέτουν δημόσια ομάδα στο Facebook, με αυτό το όνομα. Οι βόλτες της κοινότητας αυτής γίνονται κάθε Κυριακή πρωί, με αφετηρία στο Cabana Cafe (πρώην Ble) στη διασταύρωση των λεωφόρων Αλίμου και Ποσειδώνος και προορισμό τη Βάρκιζα, το Λαγονήσι, την Ανάβυσο και …όσο αντέξει η ομάδα. Σκοπός της είναι η φυσική κατάσταση, ο χαρακτήρας της βόλτας είναι αυτός της προπόνησης και έχει οριστεί μέση ταχύτητα τα 27 Km/h.
